Welke rol spelen antioxidanten?

Antioxidanten, de troetelkinderen van de anti-aging geneeskunde, verdedigen het organisme tegen pro-oxiderende vrije radicalen. De natuurlijke antioxidanten zijn voornamelijk vitaminen (A, C, E), mineralen (zink, selenium) en flavonoïden (aanwezig in fruit en groenten).

Wat zijn vrije radicalen?

Net als elk levend wezen waarvan ze het kleinste deeltje uitmaken, verbruiken cellen energie.

Het mitochondrium is de energieleverancier van een cel. Met behulp van zuurstof kan dit aan het einde van een ingewikkelde chemische reactie adenosinetrifosfaat (ATP) moleculen produceren met een hoog energiepotentieel. Maar bij dit fenomeen komen ook geactiveerde geoxygeneerde componenten (GGC) vrij waaronder vrije radicalen.

Vrije radicalen zijn atomen die worden gekenmerkt door de aanwezigheid van een ongepaard elektron, wat ze onstabiel en schadelijk maakt, onder andere voor DNA-moleculen, eiwitten en vetten.

Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zijn ze niet alleen maar schadelijk! Ze spelen ook een rol in diverse andere beschermende mechanismen, zoals o.a. bij het afweersysteem, de bevruchting van de eicel, de vernietiging van beschadigde cellen en de verwijdering van bacteriën. 

Antioxidanten om het evenwicht te herstellen

Aangezien alles in de chemie van de levende wezens een kwestie van evenwicht is, wordt de werking van vrije radicalen van nature tegengegaan door antioxidanten.

Een antioxidant is in staat om een vrij radicaal te neutraliseren door er eenvoudigweg een elektron aan af te staan. Dit heeft geen gevolgen voor de stabiliteit van de antioxidant zelf, maar herstelt die van het vrije radicaal en biedt het als het ware een tweede leven als stabiel atoom!

Er bestaan twee bronnen van antioxidanten:

• Een exogene bron via voeding die hoofdzakelijk uit fruit en groenten bestaat. Deze vormt een essentiële aanvoer van antioxiderende moleculen: vitamine C, E, carotenoïden, ubichinon, flavonoïden, glutathion of liponzuur.
• Een endogene bron met bepaalde door het lichaam geproduceerde enzymen, eiwitten en endonucleases.

Oxidatieve of oxiderende stress

Van nature wordt de vorming van vrije radicalen perfect beheerst door het lichaam.

De balans tussen pro- en antioxidanten blijft dan in evenwicht. Als het organisme meer radicalen produceert dan antioxidanten, dan spreken we van oxidatieve (of oxiderende) stress. Het algemene functioneren van het lichaam wordt verzwakt door de schadelijke werking van vrije radicalen.

De levenswijze speelt een fundamentele rol in het evenwicht tussen pro- en antioxidanten.

Moderne voeding, exogene verontreinigende stoffen als tabak en geneesmiddelen en verontreinigende stoffen uit het milieu verhogen de aanmaak van vrije radicalen en verlagen het vermogen van het lichaam om antioxidanten te produceren. Het evenwicht raakt daardoor verder verstoord.

Bronnen van antioxidanten

Het is dus essentieel om de voorkeur te geven aan fruit en groenten die veel vitaminen bevatten (A, groep B, C, E) en antioxiderende oligo-elementen (selenium, zink) om het metabolisme te stimuleren en vrije radicalen te bestrijden.

Aangezien seizoengroenten en -fruit die vers worden geoogst en geplukt een hogere voedingswaarde hebben, raden we aan om uw inname daarop af te stemmen, zonder evenwel af te zien van dit plantaardige meerderheidsaandeel in uw voeding.

Enkele ideeën voor uw winkelmandje

Vitamine A (betacaroteen of provitamine A): wortel, paardenbloem, peterselie, sla, groene groenten, fruit en groente met geel of oranje vruchtvlees

Vitamine C: acerola (kers), zwarte bes, peterselie, paprika’s, dragon, kiwi, lychee, aardbeien, frambozen, koolsoorten, tuinkers, citrusvruchten

Vitamine E: zonnebloemolie, tarwekiemen, ongepelde amandelen, tomaten, kiwi’s, koolsoorten, groene bladgroenten

Vitamine uit groep B: voedingsgist, oliehoudende vruchten, lever, schaaldieren, vette vissoorten, rauw eigeel, tuinkers, spinazie, zuring, veldsla

Selenium/Zink: Zeevruchten, vlees en eieren, volkoren granen, bepaalde specerijen, noten en oliehoudende zaden